Heeft het bedreigen van politici invloed op onze democratie? Het antwoord is ‘ja’. Dat werd maandag 25 november duidelijk in de sfeervolle Doopsgezinde Vermaning in Zaandam. Het historische gebouw was voor de eerste keer het podium voor debatcentrum De Vonk.

Oud staatssecretaris van justitie en veiligheid Eric van der Burg gaf aan dat hij soms honderd haatberichten per week ontving. En ook de fractievoorzitter van de Zaanse PVDA Eylem Köseoglu heeft te maken gehad met intimidatie onder meer doordat iemand een aantal nepaccounts onder haar naam uitbracht.

Beide politici lieten zich niet uit het veld slaan en bleven in de politiek.

Toch heeft het bedreigen van politici impact op onze democratie maakte hoogleraar humanistiek Eveline Tonkens duidelijk. Uit onderzoek blijkt dat een kwart van de politici hierdoor minder plezier in hun werk hebben en een klein deel zelfs psychische klachten krijgt. Daarnaast zorgt agressie en geweld er voor dat dat politici zich niet veilig genoeg voelen om bij hun eigen standpunten te blijven. 16 procent van de politici geeft aan dat zijn of haar beweegredenen worden beïnvloed door de toenemende (online) haat. En 8 procent van politici verklaart zelfs dat hun besluitvorming hierdoor wordt gestuurd.

Grote boosdoener van agressie en geweld zijn de sociale media die volgens Tonkens belang hebben bij polarisatie: dat genereert aandacht en dus advertentie-inkomsten.

Voor de journalistiek zijn de sociale media een worsteling. Peter Kee, redacteur bij Bar Laat en Op1, vertelt dat het moeilijk is om sociale media volledig links te laten liggen bij het maken van een zo objectief mogelijk programma. Veel politici geven de voorkeur om zich te uiten op sociale media en willen niet (meer) komen opdagen in de zogenaamde mainstream programma’s, waardoor het steeds moeilijker wordt om een evenwichtig en objectief beeld neer te zetten van een onderwerp.

Wat kunnen we als samenleving doen aan de toenemende polarisatie en agressie jegens politici?

Volgens Eric van der Burg begint het wegnemen van polarisatie bij de politicus zelf: door besluiten te nemen die je goed kan uitleggen en daarnaast door goed gedrag te tonen. Eylem Köseoglu vond dat politici de wijken moeten ingaan om van mensen te horen wat hun onbehagen is en waar hun woede vandaan komt.  Pas daarna kunnen we volgens Köseoglu op zoek naar verbinding.

Over één ding waren de politici, de journalisten én het publiek het eens: goed onderwijs kan bijdragen aan het verminderen van polarisatie; door toekomstige generaties te leren kritisch om te gaan met sociale media en respectvol te leren discussiëren en zich in elkaar te verplaatsen, kan bijdragen aan een gezonde democratie.

Agenda De Vonk Debat in 2025:

10 februari: Debat over Femicide, met Jeannie Zuiderwijk als hoofdspreker (De Fabriek)

10 maart: Interview met Burgemeester Jan Hamming (De Vermaning)

AANMELDEN? MAIL: info@devonk-debat.nl 

FOTOGRAAF: ROB VERWEIJ