15-10-2025

#25; Verslag: Staat onze democratie onder druk?

Op woensdagavond 15 oktober vond in de sfeervolle Doopsgezinde Vermaning in Zaandam het debat plaats over het thema “De democratie onder druk”. De bijeenkomst maakte deel uit van de reeks De Vonk Debatten, waarin actuele maatschappelijke thema’s vanuit verschillende invalshoeken worden besproken. Onder de ruim 60 aanwezigen bevonden zich gemeenteraadsleden, diverse betrokken inwoners, ondernemers en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties deel aan het gesprek. 

De drie hoofdgasten van de avond waren:

• Stefan de Vries, Europa-journalist en commentator, bekend van BNR Nieuwsradio en diverse televisieprogramma’s.
• Mariken van der Velden, aankomend hoogleraar Politiek & Media aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
• Tim Simons, directeur van de in 2025 opgerichte Stichting Voor ons Nederland, die burgerideeën met draagvlak naar de politiek brengt.

Na een korte inleiding over het doel van de avond – het versterken van het gesprek over de toekomst van de democratie – trapte Mariken van der Velden af met inzichten uit haar onderzoek naar de invloed van digitalisering en polarisatie op het publieke debat. Ze liet zien hoe algoritmes meningen versterken in plaats van verbreden, en hoe dat bijdraagt aan een steeds emotionelere politiek. Volgens Van der Velden ligt de sleutel in het vergroten van “democratische weerbaarheid”: het vermogen om met tegengeluiden om te gaan zonder direct in wij-zij-denken te vervallen.

Stefan de Vries vervolgde met een scherpe analyse van de huidige Europese context. Hij schetste hoe desinformatie, politieke versnippering en wantrouwen richting instituties leiden tot wat hij “democratische vermoeidheid” noemde. Tegelijk benadrukte hij dat de Europese Unie, juist door haar complexe structuur, nog steeds een van de sterkste democratische samenwerkingsvormen ter wereld is. Zo af en toe gooide hij de knuppel in het hoenderhok met stevige uitspraken over de huidige regering en de voorgangers daarvan. Zijn boodschap was helder: “Democratie vergt onderhoud – niet alleen van politici, maar ook van burgers.”

Tim Simons sloot aan met een praktische insteek. Hij vertelde over zijn nieuwe stichting Voor ons Nederland, die als missie heeft om de kloof tussen burger en politiek te verkleinen. Via lokale bijeenkomsten worden ideeën verzameld die met breed draagvlak aan politieke partijen worden aangeboden. “We willen laten zien dat democratie niet alleen bestaat uit stemmen, maar uit meedoen,” aldus Simons. Hij nodigt een ieder uit om vanuit het midden actie te ondernemen.

Tussendoor mengden de aanwezige raadsleden zich in de discussie. Vanuit de Zaanse politiek waren aanwezig: Anna de Groot (SP), Stella Pieterson (Partij voor de Dieren), Sietze Oppenhuijzen (ChristenUnie) en Merel Kingma (D66).

De avond liet zien dat zorgen over de toekomst van de democratie breed gedeeld worden, maar ook dat er volop ideeën en energie zijn om haar te versterken. De sprekers wisten inhoud en betrokkenheid te combineren, en het gesprek tussen wetenschap, journalistiek, politiek en samenleving bood hoopvolle aanknopingspunten.

De bijeenkomst eindigde met de constatering dat democratie geen vanzelfsprekendheid is, maar een gezamenlijke opgave – lokaal, nationaal én Europees.

Moderator voor deze avond was Lennart Booij. De muzikale omlijsting werd verzorgd door Mattanja Gerritsen. Fotografie is verzorgd door onze huisfotograaf Rob Verweij en video-opnames zijn gemaakt door Edwin Kleiss. Sound2Light zorgde voor licht en geluid.

De avond is ook te zien op ons YouTube kanaal: https://www.youtube.com/@DeVonkDebat